بررسي کارايي تله های فروموني بر ميزان شکار بيد سيب زميني Phthorimaea operculella (Lep.: Gelechiida

معصومه محمدی، جهانگير خواجه علي و محمدرضا نعمت اللهي گروه گياه پزشکي، دانشکده کشاورزی،دانشگاه صنعتي اصفهان بخش تحقيقات گياه پزشکي، مرکز تحقيقات کشاورزی و منابع طبيعي استان اصفهان[email protected]

یکی از آفات مهم سیب زمینی Solanum tuberosum (Solanaceae)بید سیب زمینی با نام علمی Phthorimaea opercullela(Lep.: Gelechiidae) است. بید سیب زمینی علاوه بر خسارت در انبار، در مزرعه نیز به عنوان یک آفت مهم با تغذیه از برگ و ساقه های سیب زمینی باعث خشکیدگی بوته شده و در اواخر فصل با تغذیه از غده ها، باعث پوسیدگی و کاهش کیفیت غده ها می شود. جهت بررسی عوامل مؤثر بر میزان شکار بید سیب زمینی توسط تله های فرومونی دو آزمایش در مزرعه انجام گرفت. هدف آزمایش اول بررسی تأثیر رقم، شکل تله، رنگ تله و ارتفاع نصب تله های فرومونی بر میزان شکار بید سیب زمینی بود. در این پژوهش 4فاکتور رقم در سه سطح (آگریا، مارفونا و سانتهآ)، شکل تله در دو سطح (قیفی و دلتا)، رنگ تله در دو سطح (سبز و سفید) و ارتفاع نصب تله در دو سطح (40و 80سانتیمتری از سطح زمین) بررسی شد. در این آزمایش از فرومون های تولیدی شرکت انگلیسی راسل و تله های تولیدی شرکت شوگا دشت ایران استفاده شد. آزمایش به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام گرفت به طوری که فاکتور رقم در پلات اصلی و فاکتورهای شکل تله، رنگ و ارتفاع نصب تله به صورت فاکتوریل در پلات فرعی لحاظ شد.نتایج نشان داد که روند آلودگی به سمت اواخر فصل رشد صعودی است و در شهریور ماه برای شکل تله، رنگ تله و ارتفاع نصب تله اختلاف بین تیمارها معنی دار شد.بین ارقام تحت آزمایش اختلاف معنی داری دیده نشد هرچند رقم مارفونا ازنظر عددی بیشترین میزان شکار را به خود اختصاص داده بود. این سه رقم در آزمایش انبار نیز بیشترین میزان شکار را داشتند. در بررسی فاکتورهای شکل تله، رنگ تله و ارتفاع نصب، به ترتیب تله دلتا، رنگ سفید و ارتفاع 40سانتی متری نسبت به تله قیفی، رنگ سفید با ارتفاع نصب 80سانتی متری به طور معنی داری شکار بیشتری را داشتند. بررسی اثرات متقابل نشان داد که بین فاکتورهای بررسی شده شکل تله اهمیت بیشتری دارد به طوری که میزان شکار در تله دلتا همواره بیشتر از تله قیفی بود. در هر مزرعه بعد از برداشت یک صد عدد غده به طور تصادفی انتخاب و سپس درصد غده های آلوده تعیین گردید. نتایج نشان داد بیشترین درصد آلودگی مربوط به رقم آگریا و کمترین متعلق به رقم سانتهآ بود. هدف آزمایش دوم بررسی تأثیر نوع سیستم آبیاری (بارانی و غرقابی) بر میزان شکار بید سیب زمینی توسط تله های فرومونی بود. به این منظور هشت مزرعه مجاور هم با رقم آگریا انتخاب شد که چهار مزرعه تحت سیستم آبیاری غرقابی و چهار مزرعه تحت سیستم بارانی بود. مقایسه بین تیمارها با آزمون تی انجام شد. نتایج نشان داد که میزان شکار بید سیب زمینی در آبیاری غرقابی سه برابر میزان شکار در شرایط آبیاری بارانی بود.